Brüksel – 27 Temmuz 2025
Avrupa genelinde üniversite mezunu olmak, işsiz kalma riskini önemli ölçüde azaltıyor. Ancak bu durumun geçerli olmadığı tek bir ülke var: Türkiye. Eurostat verilerine göre 2024 yılı itibarıyla üniversite mezunlarının işsizlik oranının genel nüfusa göre daha yüksek olduğu tek Avrupa ülkesi Türkiye oldu.
Genel Trende Aykırı: Türkiye’de Mezun İşsizliği Daha Yüksek
Avrupa’da 33 ülkeyi kapsayan 2024 verilerine göre, üniversite mezunlarının işsizlik oranı ortalama %3,8 iken genel nüfus için bu oran %5,9. Türkiye’de ise tablo tersine dönmüş durumda: üniversite mezunlarının işsizlik oranı %9,2 ile genel işsizlik oranı olan %8,8’in üzerinde.
Bu fark küçük gibi görünse de, Avrupa genelinde üniversite diplomasının istihdamda önemli bir avantaj sağladığı düşünüldüğünde, Türkiye’nin durumu dikkat çekiyor. OECD yetkilileri de bu verilerin “alışılmadık” olduğunu belirtiyor.
İşsizlik Oranları: En Yüksek ve En Düşük Ülkeler
Genel nüfusta işsizlik oranları (2024):
-
En düşük: Çekya (%2,6), Polonya (%2,9), Almanya (%3,4)
-
En yüksek: İspanya (%11,4), Yunanistan (%10,1), Türkiye (%8,8)
Üniversite mezunlarında işsizlik oranları:
-
En düşük: Çekya & Polonya (%1,4)
-
En yüksek: Türkiye (%9,2), Yunanistan (%7,3), İspanya (%6,9)
İstihdamda Diploma Avantajı Türkiye’de Neden Yok?
OECD uzmanlarına göre Türkiye’de üniversite mezunlarının işsizlik oranının yüksek olmasının arkasında birkaç temel neden var:
-
Nitelik-iş uyumsuzluğu: Üniversite eğitimi ile iş piyasası arasında ciddi bir kopukluk bulunuyor.
-
Kalite sorunu: Hızla artan üniversite sayısına rağmen eğitim kalitesinin korunamaması mezunların yetkinliklerini zayıflatıyor.
-
STEM eksikliği: Türkiye’de fen, teknoloji, mühendislik ve matematik (STEM) alanlarında mezun oranı düşük kalıyor.
Türkiye’de Üniversite Patlaması: Sayılar Ne Diyor?
2003 yılında 53 olan devlet üniversitesi sayısı 2018’de 129’a çıktı. 2024 itibarıyla Türkiye’de toplam 204 üniversite bulunuyor (129 devlet, 75 vakıf). 2019’da ise Türkiye, her 1000 kişide 95 üniversite öğrencisi ile Avrupa’nın en yüksek öğrenci yoğunluğuna sahip ülkesiydi.
Ancak bu nicel büyüme, mezunların istihdam edilme şansını artırmak bir yana, işsizlik oranlarını tetikleyen bir faktöre dönüşmüş durumda.
OECD: “Artık Kalite Öncelik Olmalı”
OECD, Türkiye’nin yükseköğretim politikasının nicelikten çok eğitim kalitesine ve iş piyasasıyla uyuma odaklanması gerektiğini vurguluyor:
“Üniversite mezunlarının iş bulamaması, yükseköğretimin sağladığı geleneksel faydaların Türkiye özelinde aşınmasına neden oluyor. Bu nedenle artık kaliteye ve sektörel ihtiyaçlara uygun eğitim içeriğine öncelik verilmelidir.”
Sonuç: Diploma Tek Başına Yetmiyor
Avrupa genelinde üniversite diploması, işsizlik riskini azaltan güçlü bir faktörken, Türkiye’de bu durum tersine dönmüş durumda. Bu tablo, nitelikli eğitim, istihdam odaklı müfredat ve ekonomik planlama gerekliliğini bir kez daha gözler önüne seriyor.
NordicHaber.com / Kaynak: euronews